Rak jelita grubego - łagodzenie bólu Witam. Ja także miałam problem z przekonaniem męża do dalszego leczenia. Znajomi dali nam namiar na placówkę, która pomaga walczyć z bólem i nieprzyjemnymi skutkami chemioterapii.
Omówienie artykułu: Primary tumor resection plus chemotherapy versus chemotherapy alone for colorectal cancer patients with asymptomatic, synchronous unresectable metastases (JCOG1007; iPACS): a randomized clinical trial Y. Kanemitsu i wsp. Journal of Clinical Oncology, 2021; 39: 1098–1107
Rak jelita grubego jest drugą najczęściej występującą formą raka i trzecią najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka w Europie. U co najmniej 50% zachodniej populacji przed ukończeniem 70 roku życia dochodzi do rozwoju jakiejś postaci raka jelita grubego — od wczesnych postaci łagodnego polipa do inwazyjnego gruczolakoraka.
45-letnia kobieta jest najdłużej żyjącą pacjentką z rakiem jelita w Wielkiej Brytanii. Po diagnozie dawano kobiecie 12 miesięcy życia. To było 17 lat temu. Brytyjka ogłosiła, że po niemal dwóch dekadach jest wolna od choroby nowotworowej. Bex Papa-Adams z Kent jest najdłużej żyjącą pacjentką z rakiem jelita w Wielkiej Brytanii. 17 lat temu zdiagnozowano u niej raka w czwartym stadium zaawansowania i stwierdzono, że niewiele można zrobić. Wtedy długość życia kobiety szacowano na 12 miesięcy. W ciągu kilkunastu lat Brytyjka poddawana była leczeniu, przeszła 9 operacji. W tym czasie nie rezygnowała z życia - urodiła troje dzieci i pracuje jako nauczycielka jogi. Udziela się publicznie, by szerzyć świadomość na temat raka jelita i objawów tej 17 latach od postawienia diagnozy Bex Papa-Adams ogłosiła, że jest wolna od Zdiagnozowanie mnie zajęło 18 miesięcy, a miałam objawy, takie jak krew w stolcu. Powiedzieli, że jestem za młoda, kiedy zapytałam, czy to może być rak - powiedziała od lat ma stałą stomię. Uważa jednak, że wcześniejsza diagnoza uchroniłaby ją przed tym scenariuszem, bo choroba mogła nie rozprzestrzenić się tak 2007 roku zdiagnozowano u niej wtórnego raka wątroby i ponownie jej organizm został wystawiony na bardzo wyczerpujące leczenie. "Wiele razy wzywano moją rodzinę, by mogli się ze mną pożegnać" - wspomina Bex przekonuje, że niezwykle ważne jest "drążenie tematu" i zadawanie pytań, gdy coś jest nie tak. Apeluje do pacjentów, by dążyli do postawienia diagnozy i nie dali się zbyć. Wczesna diagnoza umożliwia podjęcie skutecznego leczenia i wyjście z choroby lub wydłużenie życia. Wczesne objawy raka jelita grubego. Na co zwrócić uwagę?Do wczesnych objawów raka jelita zalicza się bóle brzucha, zaburzenia oddawania stolca i wzdęcia, których źródło upatruje się raczej w złej diecie i nieodpowiednim trybie życia, niż w objawem jest krew w stolcu (u większości osób ma charakter utajony), a także utrata masy ciała bez wyraźnej przyczyny oraz diametralna zmiana rytmu wypróżnień - zarówno biegunki, jak i możliwe objawy raka jelita grubego to: uczucie przepełnienia w odbytnicy; naglące i bolesne parcie na stolec; zmiana w kształcie i rozmiarach stolca; anemia wynikająca z powolnego, często ukrytego, ale stałego krwawienia z guza do światła jelita grubego; krwawienia z odbytu. Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem. Źródło:
Jeśli potrzebujesz dobrego onkologa od jelita grubego to polecam zdecydowanie dr. M. Bębenka z Wrocławia (chirurg-onkolog). Namiary znajdziesz w liście dobrych onkologów na górze. Pozdrawiam, Anka -- Mieux vaut. N, 26-08-2007 Forum: Nowotwory-damy radę ! - Re: rak jelita.
Rak jelita grubego może rozwijać się latami bez żadnych objawów. Ryzyko zachorowania wynika z wielu czynników, np. z niewłaściwej diety i niezdrowego stylu życia. Regularne badania diagnostyczne dają szansę na wczesne wykrycie zmian nowotworowych i efektywne, krótkie leczenie. Jakie są objawy raka jelita grubego? Czy jest dziedziczny? Czy rak jelita grubego boli? spis treści 1. Co to jest rak jelita grubego? Z jakich części składa się jelito grube? 2. Czynniki ryzyka raka jelita grubego 3. Objawy raka jelita grubego 4. Diagnostyka nowotworu jelita grubego Test na krew utajoną w kale Badanie per rectum Kolonoskopia Badanie radiologiczne z podaniem kontrastu Określenie antygenu CEA we krwi USG jamy brzusznej Rektoskopia Anoskopia Sigmoidoskopia 5. Badania genetyczne na nowotwór jelita grubego 6. Rak jelita grubego – rokowania 7. Leczenie gruczolaków jelita grubego Operacyjne leczenie raka jelita grubego Chemioterapia Radioterapia 8. Zalecenia żywieniowe dla chorych 9. Profilaktyka raka jelita grubego rozwiń 1. Co to jest rak jelita grubego? Rak jelita grubego to rak rozwijający się w jelicie grubym. Uznawany jest często za jeden z najbardziej podstępnych nowotworów, ponieważ może rozwijać się przez wiele lat bez żadnych wyraźnych objawów. Zobacz film: "Rak jelita grubego. Jakie są jego czynniki ryzyka?" Stanowi on największą grupę nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego i aż ok. 8 procent wszystkich nowotworów złośliwych rozpoznawanych w Polsce, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. W Europie rak jelita grubego jest jedną z najbardziej powszechnych chorób nowotworowych. Co roku jest rozpoznawany u ponad 400 tysięcy osób. W jakim wieku rak jelita grubego jest najczęściej wykrywany? Największa zachorowalność dotyczy osób pomiędzy 45. a 70. rokiem życia. Rak jelita grubego najczęściej rozwija się z polipów, czyli łagodnych gruczolaków, które tworzą się na wewnętrznych ściankach jelita. Statystyki raka jelita grubego pokazują, że ten proces zajmuje nawet około dziesięciu lat. Rodzaje raka jelita grubego Istnieje kilka rodzajów tego nowotworu. Typy morfologiczne nowotworu jelita grubego według WHO obejmują: gruczolakoraki (w tym gruczolakoraki śluzowe, tzw. rak śluzowy, rak śluzowokomórkowy, rak rdzeniasty), rak gruczołowo-płaskonabłonkowy, rak wrzecionowatokomórkowy, rak płaskonabłonkowy, rak niezróżnicowany. Z jakich części składa się jelito grube? Podstawowa rola jelita grubego to zwrotne wchłanianie wody i soli mineralnych z resztek pokarmowych. W jelicie grubym przy współudziale bakterii jelitowych odbywa się produkcja witamin z grupy B i witaminy K. Tu ostatecznie formuje się także stolec. Jelito grube zaczyna się w miejscu, gdzie kończy się jelito cienkie. W jego budowie można wyróżnić kilka odcinków: kątnicę, okrężnicę. Okrężnica dzieli się na wstępnicę jelita grubego, poprzecznicę, zstępnicę i esicę. Na końcu występuje natomiast odbytnica i odbyt. Rak może rozwinąć się w każdej części jelita grubego. Z uwagi na jego lokalizację wyróżnić można: Rak okrężnicy – objawy nowotworu okrężnicy zależą głównie od dokładnej lokalizacji guza. Guz okrężnicy może być zlokalizowany po lewej lub prawej stronie i rozwijać się w każdej z czterech części okrężnicy, jak również może powodować przerzuty. Rak okrężnicy jest jednym z najlepiej poznanych nowotworów jelita grubego. Rak odbytnicy – odbytnica to odcinek jelita grubego między kanałem odbytu a esicą. Nowotwór odbytnicy rozwija się aż u połowy pacjentów. Gruczolakorak odbytnicy jest więc jednym z częstszych tematów na onkologicznych forach. Rak odbytnicy rozpoznany we wczesnym stadium, może być skutecznie leczony. Rak odbytu – ze względu na lokalizację można go podzielić na rak kanału odbytu i rak brzegu odbytu. Są to głównie raki płaskonabłonkowe, nieco rzadziej stwierdza się gruczolakoraki odbytu. Dotykają one głównie osób powyżej 60. roku życia. Gruczolaki odbytu mogą powodować krwawienia, czy zmianę czynności oddawania stolca. Jednak dopiero zwykle w zaawansowanym stadium. Na dedykowane rakowi odbytu forach onkologicznych, można zauważyć, że u wielu osób choroba początkowo rozwija się bez wyraźnych objawów. Guz jelita grubego daje o sobie znać często dość późno. Rak esicy – rokowanie guza esicy zależne jest od stadium rozwoju choroby. Rak esicy objawia się aż w ok. 20 proc. przypadków raka jelita grubego. Rak kątnicy – nowotwory jelita grubego mogą rozwijać się także w obrębie kątnicy. Nowotwór jelita grubego to twór, który pojawia się we wnętrzu jelita i powoli zajmuje też jego zewnętrzną ściankę. Za pomocą naczyń krwionośnych i chłonnych może przenieść się również na powierzchnię wątroby, płuc, jajników, nadnerczy, mózgu i kości. 2. Czynniki ryzyka raka jelita grubego Przyczyn raka jelita grubego najczęściej należy upatrywać w środowisku i genetyce. Czynniki ryzyka to zwyczaje żywieniowe i sposoby postępowania, należą do nich: rozpoznanie raka jelita u krewnych I stopnia (rodzice, rodzeństwo), rozpoznania raka piersi u krewnych I stopnia, rozpoznanie raka jajnika u krewnych I stopnia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, polipowatość jelita grubego, wielodniowe zaparcia, otyłość, choroba Leśniowskiego-Crohna, mała ilość warzyw i owoców w diecie, duża ilość tłuszczy zwierzęcych w diecie, palenie papierosów. Jednym z czynników jest także wiek. Rak jelita grubego dotyka najczęściej osób, które ukończyły 45. rok życia. Około 90 procent przypadków choroby rozwija się u osób powyżej 50. roku życia. Można wyróżnić dwie grupy zachorowań na raka jelita grubego. Pierwsza nie ma związku z dziedziczeniem, a druga wynika z predyspozycji genetycznych. Zobacz także: 3. Objawy raka jelita grubego Rak jelita grubego może rozwijać się bezobjawowo przez wiele lat. Pierwsze dolegliwości pojawiają się najczęściej dopiero, gdy choroba jest zaawansowana. Chore jelito grube objawiać może się w różnorodny sposób, jednak wyróżnia się kilka typowych symptomów, które zawsze wymagają konsultacji lekarskiej. Do najczęstszych oznak raka jelita grubego zalicza się: krew w stolcu, krwawienie z odbytu, zmiana rytmu wypróżnień, biegunki z jednoczesnym odchodzeniem gazów lub zaparcia, niekontrolowana utrata masy ciała, brak apetytu, gorączka, nudności i wymioty, uczucie niepełnego wypróżnienia, wyczuwalny guz w jamie brzusznej, parcie na stolec i brak możliwości wypróżnienia. Nowotwór złośliwy jelita grubego może powodować też ból jelita grubego, objawiający się dyskomfortem w dolnej części brzucha, czy też skurczami brzucha. Pojawić się mogą także trudności w połykaniu, a brzuch może twardnieć. Jelito grube w przebiegu raka może dawać także mniej specyficzne objawy, takie jak ogólne zmęczenie, osłabienie, a nawet anemia. Guz jelita grubego objawiać się może także zmianą kształtu stolca. Skąd wiedzieć, że stolec ma nieprawidłowy kształt? Pomocna może być np. Bristolska skala uformowania stolca, która prezentuje jego typy oraz przedstawia zdjęcia. Stolec ołówkowaty, który charakteryzuje się nieprawidłowym, zwężonym kształtem może być jednym z objawów chorego jelita. Może bowiem sygnalizować zwężenie odbytnicy, które bywa następstwem raka jelita grubego. W rzadkich przypadkach mogą pojawiać się także objawy skórne. Rak jelita grubego może powodować bladość cery, czy zwiększenie owłosienia na skórze, o czym czasem można przeczytać na forum. Objawy choroby jelita grubego należy zawsze skonsultować z lekarzem. Zwłaszcza w przypadku zaobserwowania kilku objawów nowotworu jelita, należy zgłosić się do specjalisty, który zleci wykonanie dalszych badań. Szybkie rozpoznanie choroby zwiększa szanse na powrót do zdrowia. Jak wygląda nowotwór jelita grubego? Zdjęcia raka jelita grubego pokazują, że najczęściej rozwija się on w postaci egzofitycznej lub też w postaci kraterowatych owrzodzeń. 4. Diagnostyka nowotworu jelita grubego Rozpoznanie nowotworu jelita grubego nie jest proste. Niejednokrotnie pacjenci zastanawiają się, na co wskazuje podwyższony wskaźnik OB? Jaki jest związek między rakiem jelita grubego a OB. Otóż samo badanie może stanowić jedynie składową diagnostyki. Jednak wykrycie raka jelita grubego wymaga wykonania szeregu specjalistycznych badań. Test na krew utajoną w kale Badanie krwi utajonej w kale to jedno z podstawowych badań w diagnostyce raka jelita grubego. Marker pozwala zdiagnozować nowotwór jelita grubego. Test jest dostępny w aptece i można zrobić go samodzielnie, oczywiście jego wyniki należy omówić z lekarzem prowadzącym. Test na krew utajoną pozwala też zdiagnozować wiele innych chorób układu pokarmowego. Obecność utajonej krwi może wskazywać na chorobę wrzodową dwunastnicy lub żołądka, choroby zapalne jelit czy też występowanie polipów jelita grubego. Badanie per rectum Po zauważeniu wstępnych objawów nowotworu jelita grubego lekarz ocenia często stan chorego badaniem per rectum. W dosłownym tłumaczeniu oznacza to badanie przez odbytnicę. Jest jednym z podstawowych badań w diagnostyce raka jelita grubego. Ta metoda wykorzystywana jest także w rozpoznawaniu innych chorób. Badanie per rectum pozwala na ocenę odbytu, kanału odbytu i odbytnicy oraz narządów sąsiadujących. Lekarz wprowadza palec do odbytu i sprawdza palpacyjnie okalające tkanki. W ten sposób można znaleźć źródło krwawień, czy zmian nowotworowych. Kolonoskopia Kolonoskopia jest jednym z najważniejszych badań raka jelita grubego. Badanie kolonoskopowe umożliwia obejrzenie jelita grubego za pomocą endoskopu i pobranie tkanki do badania. W taki sposób można nie tylko rozpoznać guz w jelicie grubym, ale również usunąć guzki. Po 50. roku życia każdy może wykonać to badanie bez skierowania. Przed kolonoskopią należy opróżnić jelita za pomocą środków przeczyszczających i lewatywy. Bardzo pomocna jest też ścisła dieta, której warto się trzymać przez kilka dni. Badanie radiologiczne z podaniem kontrastu Badanie radiologiczne z podaniem kontrastu zwykle poprzedzone jest badaniem per rectum. Polega na wprowadzeniu do jelita grubego środka cieniującego. Dzięki zastosowaniu kontrastu możliwe jest lepsze pochłanianie promieniowania rentgenowskiego. Badanie radiologiczne z podaniem kontrastu pozwala na wykonanie zdjęć jelita grubego i zlokalizowanie ewentualnych nieprawidłowości. Określenie antygenu CEA we krwi Antygen CEA to jeden z markerów nowotworowych. Obecność tego antygenu w określonym stężeniu surowicy w krwi może wskazywać na zmiany nowotworowe i raka jelita grubego. Badanie krwi często wykorzystuje się do sprawdzenia, czy wystąpiło wznowienie nowotworu u pacjentów onkologicznych. USG jamy brzusznej USG jamy brzusznej to badanie ultrasonograficzne, które umożliwia zauważenie zmian w obrębie brzucha, a tym samym wczesne zaobserwowanie sygnałów wskazujących na raka jelita grubego. USG jamy brzusznej jest zupełnie nieinwazyjne i bezbolesne, nie występują po nim żadne skutki uboczne. Obrazowanie narządów wewnętrznych możliwe jest dzięki wykorzystaniu fal ultradźwiękowych. Rektoskopia Rektoskopia to jedno z badań endoskopowych jelita grubego. W tym przypadku wziernikowanie odbytnicy odbywa się za pomocą sztywnego aparatu optycznego. Rektoskopia pozwala na uwidocznienie końcowej części jelita grubego i w razie potrzeby pobranie fragmentu tkanki do badania. Anoskopia Anoskopia to rodzaj badania endoskopowego, który zwykle uzupełnia badanie per rectum. Służy ona ocenie stanu kanału odbytu oraz końcówki odbytnicy. Badanie wykonywane jest przy użyciu wziernika. Sigmoidoskopia Do grupy badań endoskopowych jelita grubego należy także sigmoidoskopia. Badanie to uwidacznia odbytnicę, esicę i części zstępnicy. Jest zwykle wykonywane w gabinecie lekarskim lub w szpitalu. Sigmoidoskopia wykonywana jest przy pomocy krótkiego, cienkiego endoskopu. Przez co przypomina kolonoskopię, jednak jest zdecydowanie mniej uciążliwa oraz trwa krócej. 5. Badania genetyczne na nowotwór jelita grubego Choć etiologia nowotworów jelita grubego jest złożona, to jednak stosunkowo często wśród czynników ryzyka wymienia się obciążenia genetyczne. Co oznacza, że czasem choroba nowotworowa przechodzi w rodzinie z pokolenia na pokolenie. Jeśli w rodzie występowały zachorowania na raka jelita grubego lub u członków rodziny potwierdzono obecność mutacji genetycznych odpowiedzialnych za jego rozwój, zaleca się by pacjent wykonał badania genetyczne. Badanie opiera się na analizie sekwencji DNA na podstawie pobranego od pacjenta materiału. Analiza genów pozwala zweryfikować czy pacjent jest obciążony mutacjami genetycznymi. Pozwala też określić predyspozycje do rozwoju nowotworu czy też stwierdzić, która zmiana w genach jest odpowiedzialna za zachorowanie. Badania te są pomocne przy diagnozowaniu raka jelita grubego zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. 6. Rak jelita grubego – rokowania Rak jelita grubego to drugi najczęściej występujący rodzaj nowotworu w Europie. Na raka jelita grubego umiera około osiem tysięcy osób rocznie w Polsce. Zdecydowana większość z nowotworów to gruczolakoraki jelita grubego (adenocarcinoma). Jak rokuje guz jelita grubego? Rokowania gruczolakoraków jelita grubego zależą od wielu czynników. W ocenie zaawansowania i rokowania wykorzystuje się kilka klasyfikacji (Dukesa, Astler-Collera oraz TNM). W prognostyce duże znaczenie ma także stopień złośliwości histologicznej. Powstało wiele systemów oceniających złośliwość histologiczną, najczęściej wyróżnia się systemy 4- lub 3-stopnie rokowania raka jelita grubego: G1 – w rozpoznaniu określa się często adenocarcinoma G1. G1 to nowotwór najbardziej zróżnicowany, który ma lepsze rokowania, niż pozostałe stopnie. G2 – jest to średnio zróżnicowany stopień złośliwości, który zawiera 50–95 proc. struktur gruczołowych. W takich przypadkach w rozpoznaniu często stwierdza się adenocarcinoma tubulare G2, czy adenocarcinoma G2. Rokowania raka jelita grubego gruczołowego w tym przypadku zależne są od wyników leczenia. Gruczolakorak G2 (rak gruczołowy) rokuje w zależności od dodatkowych czynników, takich jak dokładna lokalizacja, stopnień zaawansowania, czy choroby współistniejące. G3 – w rozpoznaniu określa się często adenocarcinoma G3. Jest słabo zróżnicowany. Rokowania raka jelita grubego G3 są dużo gorsze, niż w przypadku dwóch powyższych. Ponadto na rokowania nowotworu jelita grubego wpływa też stadium zaawansowania klinicznego: Stopień zaawansowania rakaOsoby, które przeżyją ponad 5 lat1 stopień70-90%2 stopień63-72%3 stopień46-55%4 stopień12-17% Niestety rak jelita grubego charakteryzuje się częstymi nawrotami choroby, szczególnie po wyleczeniu 2. i 3. stopnia zaawansowania. Jakie są wówczas rokowania? Rak jelita grubego z przerzutami do wątroby, czy innych organów jest niemałym wyzwaniem dla medycyny, a rokowania nie zawsze są pomyślne. Gorszego rokowania można spodziewać się, np. kiedy komponenta guza zawierają komórki sygnetowate lub utkanie drobnokomórkowe. Dużo zależy jednak od możliwości radykalnego leczenia zmian przerzutowych. Dlatego też trudno jednoznacznie ocenić, jakie są rokowania po operacji raka jelita grubego. 7. Leczenie gruczolaków jelita grubego Czy rak jelita grubego jest wyleczalny? Rokowania gruczolaka jelita grubego zależą w dużej mierze od wczesnego rozpoznania i rozpoczęcia leczenia. Ważną kwestią jest także naciekanie nowotworu (infiltratio carcinomatosa). Nowotwory łagodne w przeciwieństwie do złośliwych nie naciekają. Im głębiej sięgają nacieki na jelicie grubym, tym większa agresywność nowotworu. Dlatego też po zdiagnozowaniu raka jelita grubego, leczenie należy rozpocząć jak najszybciej. Istnieją trzy główne metody leczenia: operacja, chemioterapia, radioterapia. Pacjenta można leczyć jedną, dwoma lub wszystkimi sposobami w dowolnej kolejności. Dawki leków są dobierane do konkretnej osoby, jest to tak zwana indywidualizacja leczenia. Podczas leczenia konieczne jest działanie na cały organizm, ponieważ często komórki raka poza jelitem występują na przykład w mięśniach, naczyniach krwionośnych lub węzłach chłonnych. Ponadto, program leczenia raka jelita grubego jest często modyfikowany w trakcie. Może być to spowodowane między innymi słabą skutecznością lub alergią na lek. Operacyjne leczenie raka jelita grubego Operacyjne leczenia tego rodzaju nowotworu czy raka złośliwego jelita grubego to jeden z najczęściej wykorzystywanych sposobów. Małe polipy są najczęściej usuwane bez fragmentu jelita. W tym celu korzysta się z metody laparoskopowej lub metody endoskopowej w zależności od lokalizacji zmian. U większości pacjentów usuwany jest jednak guz jelita grubego z częścią jelita oraz przylegającymi węzłami chłonnymi. Wówczas wykonuje się znieczulenie ogólne i standardowe cięcie na brzuchu. Lekarze starają się zachować ciągłość jelita i dotychczasowy sposób wypróżnień. To jak wygląda leczenie operacyjne, można zobaczyć na specjalistycznych dostępnych w sieci filmach – operacja jelita grubego. Zdarza się jednak, że konieczne jest zrobienie stomii, czyli sztucznego odbytu. Pętla jelitowa jest wyciągana przez powłoki brzuszne, a kał zbierany jest w woreczku. U niektórych jest to sytuacja trwała, szczególnie po usunięciu dolnego odcinka jelita. Stomia może być też tymczasowa, stosowana na czas gojenia się ran pooperacyjnych. Zaawansowane stadia raka jelita grubego wymagają innej metody działania. Często zamiast radykalnego leczenia operacyjnego stosuje się zabiegi, które mają na celu przywrócenie drożności jelita. W niektórych sytuacjach konieczne jest przeprowadzenie operacji wielonarządowej. Ten sposób jest wykorzystywany kiedy zmiany nowotworowe zajęły sąsiadujące narządy, na przykład śledzionę, żołądek lub pęcherz moczowy. Standardowe operacje w leczeniu raka jelita grubego: prawostronna hemikolektomia – rak w prawej części jelita grubego (np. rak wstępnicy), lewostronna hemikolektomia – zmiany w lewej części poprzecznicy i w górnym odcinku esicy, wycięcie odbytnicy i fragmentu esicy – zabieg stosowany do leczenia guzów odbytnicy. Pacjenci po operacji raka jelita grubego zarówno z zachowaniem ciągłości jelita, jak i ze stomią szybko wracają do pełnej sprawności. Wyłonienie jelita jest pewną uciążliwością, ale nie przeszkadza w aktywnym życiu. Chemioterapia Chemioterapia to tak zwane leczenie systemowe, które zabezpiecza cały organizm przed powstaniem nowotworowych przerzutów. Rak jelita grubego może bowiem przerzucić się na inne miejsca. Gdzie daje przerzuty rak jelita grubego? Może zlokalizować się chociażby w wątrobie, płucach, żołądku, mózgu czy w kościach. Czasem obserwuje się przerzuty raka jelita grubego do mózgu. Chemioterapia to leczenie polegające na podawaniu dożylnie leków cytostatycznych. Jest prowadzona w ściśle określonych odstępach czasu, na przykład co 3 tygodnie. Podczas tej metody pojawiają się dotkliwe efekty uboczne, takie jak wypadanie włosów, utrata masy ciała, wymioty i brak apetytu. Ich natężenie zależy od dawki chemioterapii, ustalonej ze względu na stadium nowotworu. Wpływ na samopoczucie ma oczywiście również ogólny stan zdrowia, wiek oraz schorzenia dodatkowe. Chemioterapia jest stosowana: przed operacją w celu zmniejszenia guza na jelicie grubym, profilaktycznie po operacji, w przypadku przerzutów do innych narządów. W leczeniu raka jelita grubego stosuje się także chemioterapię z przeciwciałami, która niszczy zmiany nowotworowe, ale oszczędza zdrowe komórki organizmu. Radioterapia Radioterapia jest leczeniem regionalnym, które obejmuje jedynie guza i jego bliskie otoczenia. Jest to metoda stosowana w połączeniu z leczeniem operacyjnym lub chemioterapią. Radioterapia polega na napromienianiu chorej okolicy wraz z okolicznymi tkankami wiązką promieniowania jonizującego. Jej celem jest zniszczenie komórek nowotworowych. Czas trwania radioterapii zależy od planu leczenia przygotowywanego przez lekarza, maksymalnie zajmuje około siedem tygodni. W czasie tego leczenia skóra jest podrażniona i zaczerwieniona. Miejsce naświetlań jest szczególnie wrażliwe na otarcia, działanie wysokiej lub niskiej temperatury, kosmetyków i środków odkażających. Jednym ze skutków ubocznych radioterapii raka jelita grubego jest biegunka, którą można ograniczyć stosując się do zaleceń dietetycznych. Przede wszystkim, sposób żywienia powinien dostarczać organizmowi odpowiednią ilość białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin i składników mineralnych. W aptece dostępne są również specjalne preparaty idealne dla osób niedożywionych, które dotkliwie odczuwają efekty uboczne leczenia. Warto zapytać o to swojego lekarza prowadzącego, który zaproponuje najlepszy produkt. 8. Zalecenia żywieniowe dla chorych Nowotwory przewodu pokarmowego są szczególnie wrażliwe na czynniki żywieniowe. Odpowiednia dieta znacząco wpływa na postęp leczenia oraz rokowania pacjenta. Zwiększa bowiem możliwości regeneracji organizmu oraz odbudowy zniszczonych tkanek. Co więcej, dzięki właściwemu odżywianiu organizmu, zwiększona zostaje także jego odporność. Zwłaszcza przy leczeniu onkologicznym niezbędna jest dieta indywidualnie zbilansowana, która dostarczy choremu wszystkich niezbędnych składników odżywczych, zwłaszcza białka i energii. Pacjenci onkologiczni są szczególnie narażeni na niedożywienie. W tym przypadku jakikolwiek niedobór składników odżywczych nie tylko utrudnia leczenie, ale też pogarsza samopoczucie. Chorzy powinni stosować się więc do zaleceń dietetycznych, które sprzyjają leczeniu nowotworu i łagodzą jego dolegliwości. Konieczna jest rezygnacja z alkoholu. Z diety należy też wyeliminować cukier, napoje gazowane i produkty przetworzone. Zalecana jest dieta lekkostrawna oraz wyeliminowanie produktów, takich jak: ciemne, razowe pieczywo, ciasta – francuskie, kruche, z kremem, świeże ciasto drożdżowe oraz wszelkie ciasta na proszku do pieczenia, dżemy oraz konfitury, niektóre warzywa – ziemniaki, brokuł, cebula, groch, kapusta, kalafior, por, ogórki, rzodkiewka, papryka, tłuszcze zwierzęce (smalec, tłuste wędliny i mięso), wędzone ryby, konserwy, twarde sery, sery dojrzewające, tłusta śmietana, grzyby, niektóre owoce – gruszki, winogrona , ocet, musztarda, keczup, pieprz, kawa ziarnista oraz mocna herbata. Zaleca się także, żeby obierać owoce i warzywa, a jeśli to możliwe gotować je przed podaniem. Należy także unikać produktów wzdymających, które nie są wskazane przy gruczolaku jelita grubego. Fora dyskusyjne o raku jelita grubego podkreślają także jak ważna jest obserwacja własnych reakcji na określone produkty oraz komponowanie diety opartej na indywidualnej tolerancji. W niektórych przypadkach konieczne może być wprowadzenie do diety żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, jednak o tym decyduje już lekarz. 9. Profilaktyka raka jelita grubego Nowotwór to podstępna choroba, która bezpośrednio zagraża życiu. Warto interesować się swoim zdrowiem i dbać o siebie. Istnieją czynniki, które zmniejszają ryzyko wystąpienia raka jelita grubego: ograniczenie spożywania czerwonego mięsa, jedzenie dużej ilości świeżych owoców i warzyw, spożywanie brązowego ryżu, jedzenie produktów bogatych w wapń, unikanie smażonych potraw, ograniczenie picia alkoholu zrezygnowanie z palenia papierosów, regularne uprawianie sportu, spożywanie mniejszej ilości kalorii, ograniczenie tłuszczów zwierzęcych. Rak jelita grubego rozwija się bezobjawowo przez wiele lat, z tego względu osoby w wieku 50 lat powinny: wykonywać badania okresowe, wykonywać kolonoskopię co 10 lat, wykonywać badanie radiologiczne jelita grubego co 5 lat, wykonywać test na krew utajoną w kale co rok. Rola kolonoskopii Kolonoskopia jest bardzo ważnym badaniem, które może uratować życie. To jedyny sposób na rozpoznanie polipów, które w ciągu kilku lat przekształcą się w nowotwór. Podczas kolonoskopii można je bezpiecznie usunąć. Badanie dla osób powyżej 50. roku życia jest darmowe, ale nadal niewiele osób z niego korzysta. Szacuje się, że około 70 procent chorych pojawia się u lekarza w zaawansowanym stadium raka jelita grubego. Wraz z rozwojem choroby nowotworowej maleje szansa na całkowite wyleczenie nowotworu jelita grubego. Kolonoskopię można wykonać również dzieciom, kobietom w ciąży i osobom przed 50. rokiem życia. Konieczne jest wówczas skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu lub gastrologa. Można wykonać również to badanie w ramach programu badań przesiewowych, które nadzoruje Centrum Onkologii. Chętne osoby mogą na stronie internetowej wydrukować skierowanie i wysłać je do najbliższego ośrodka onkologicznego. Każde zgłoszenie jest wpisywane do bazy danych, a po upływie kilku tygodni wysyłane jest zaproszenie. Cena kolonoskopii prywatnej wynosi 300-400 złotych. Istnieje również możliwość skorzystania ze znieczulenia ogólnego, za które płaci się dodatkowo. Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki. polecamy
Abstract. Wprowadzenie i cel: Rak jelita grubego (C18-C21) jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w polskiej populacji. Celem niniejszej pracy była analiza sytuacji
Co to jest rak jelita grubego? Nowotwór jelita grubego rozwija się na skutek niekontrolowanego przez organizm wzrostu komórek w obrębie jednej z części jelita grubego (kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy lub odbytnicy). Objawy i leczenie raków poszczególnych części jelita grubego mogą się istotnie różnić. Zdecydowana większość (90%) nowotworów jelita grubego to rak (gruczolakorak) jelita grubego. Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Rzadko występuje przed 40. rokiem życia, a szczyt zachorowalności przypada na 7. dekadę życia. W Polsce jest drugą w kolejności przyczyną zgonów nowotworowych. Zachodzące w Polsce od lat 90. ubiegłego wieku zmiany nawyków żywieniowych spowodowały stałe zwiększanie się liczby zachorowań na raka jelita grubego. Jakie są czynniki ryzyka zachorowania na raka jelita grubego? Zwiększone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego dotyczy osób, w rodzinach których występowała ta sama choroba, a także chorych na chorobę Leśniowskiego i Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego, palaczy papierosów, osób otyłych, osób z polipami w jelicie grubym oraz osób leczonych już wcześniej z powodu nowotworów jelita grubego. Należy wyodrębnić dwie grupy zachorowań na raka jelita grubego: zachorowania sporadyczne (niezwiązane ze znanym obciążeniem genetycznym/rodzinnym) oraz rodzinne (będące następstwem znanej wady [mutacji] niektórych genów lub nieznanej przyczyny manifestującej się zwiększonym ryzykiem zachorowania na ten nowotworów w danej rodzinie). Zdecydowaną większość zachorowań można przyporządkować do grupy pierwszej, a udział zachorowań rodzinnych/genetycznych nie przekracza według różnych szacunków 15–30% wszystkich przypadków choroby. Jakie są objawy raka jelita grubego? Objawy nowotworów jelita grubego są uzależnione od stopnia zaawansowania choroby i umiejscowienia choroby w obrębie jelita. Do typowych wczesnych objawów należą: krwawienie z odbytnicy (zwłaszcza powtarzające się), obecność krwi w stolcu po defekacji, naprzemienne występowanie zaparć i biegunek, uporczywe biegunki, zmiana w kształcie i rozmiarach stolca, ból i skurcze brzucha, daremne parcie na stolec (powtarzające się epizody parcia na stolec, po których nie udaje się go oddać), anemia (niedokrwistość; wynika z powolnego, często ukrytego, ale stałego krwawienia z guza do światła jelita grubego). Wśród objawów późnych można wymienić typowe objawy zaawansowanego nowotworu: postępującą utratę masy ciała, brak apetytu, osłabienie, anemię itp. Jak rozpoznaje się raka jelita grubego? Istnieje wiele badań pozwalających na rozpoznanie nowotworów jelita grubego. W zależności od rodzaju zgłaszanych przez chorego objawów lekarz zdecyduje, które z badań i w jakiej kolejności należy wykonać, aby potwierdzić rozpoznanie raka jelita grubego lub je wykluczyć. Część badań wykorzystuje się także w badaniach skriningowych (przesiewowych), czyli przeprowadzanych u osób zdrowych, niezgłaszających żadnych objawów, w celu ewentualnego wykrycia nowotworów jelita grubego na bardzo wczesnym etapie rozwoju. Badania ułatwiające wstępne rozpoznanie nowotworu jelita grubego Badanie palcem przez kiszkę stolcową (badanie per rectum). Lekarz wprowadza palec do kiszki stolcowej i dotykiem bada dolną część odbytnicy – w ten sposób można rozpoznać znaczną część guzów położnych w tej części jelita grubego. Badanie antygenu karcynoembrionalnego (CEA) we krwi. Jest to badanie krwi, w czasie którego oznacza się stężenie typowego dla rozwoju nowotworów jelita grubego markeru. Badanie wykorzystywane jest obecnie przede wszystkim w obserwacji chorych po leczeniu na nowotwory jelita grubego – pomaga stwierdzić, czy nie doszło do wznowy procesu nowotworowego. Badanie obecności krwi utajonej w stolcu. Badanie to pozwala na stwierdzenie, czy w stolcu nie ma śladów niewidocznej nieuzbrojonym okiem krwi. Aby badanie było wartościowe, należy ściśle przestrzegać zaleceń, pamiętając o tym, aby badanie powtórzyć według określonego schematu. Współczesne testy na obecność krwi utajonej nie wymagają – w przeciwieństwie do stosowanych jeszcze do niedawana – zachowania reżimu dietetycznego przed badaniem. Rektoskopia. Jest to badanie endoskopowe, w którym przez odbyt wprowadza się sztywny przyrząd optyczny, za pomocą którego można uwidocznić do około 25 cm końcowego odcinka jelita grubego (odbytnicę i część zstępnicy – esicę) oraz w razie potrzeby pobrać wycinki do badania histopatologicznego. Badanie można wykonać bez znieczulenia, zwykle nie jest bolesne; warunkiem efektywnego przeprowadzenia badania jest odpowiednie przygotowania jelita za pomocą specjalnych preparatów oczyszczających przewód pokarmowy ze stolca. Kolonoskopia. Jest to badanie wykonywane przez odbyt za pomocą giętkiego, długiego (ok. 150–180 cm) endoskopu, dzięki któremu można uwidocznić całe jelito grube (aż do miejsca, w którym łączy się z nim jelito cienkie – zastawki Bauhina). Podczas kolonoskopii w razie potrzeby można pobrać wycinki z podejrzanej zmiany, zatamować niewielkie krwawienie lub założyć urządzenie zmniejszające czasowo objawy niedrożności wywoływanej przez nowotwór (tzw. stent). Kolonoskopia wirtualna. Badanie polegające na podaniu powietrza do światła jelita grubego przez odbytnicę i wykonaniu tomografii komputerowej, dzięki której uzyskuje się trójwymiarowy obraz całego jelita. Wlew kontrastowy jelita grubego. Polega na wprowadzeniu do światła jelita grubego powietrza oraz środka kontrastowego i wykonaniu szeregu zdjęć rentgenowskich. Warunkiem rozpoczęcia leczenia jest uzyskanie mikroskopowego potwierdzenia rozpoznania raka (nowotworu złośliwego) na podstawie badania histopatologicznego pobranych wycinków. Dopuszcza się jednak również podjęcie leczenia operacyjnego (zwłaszcza w przypadku guzów położonych powyżej odbytnicy i dających dolegliwości) mimo braku potwierdzenia rozpoznania raka. Do zastosowania radio- i chemioterapii konieczne jest mikroskopowe rozpoznanie nowotworu. Jak leczyć raka jelita grubego? Metoda leczenia raka jelita grubego zależy od stopnia zaawansowania choroby w momencie ustalenia rozpoznania. Zawsze podstawową metodą leczenia nowotworów jelita grubego jest operacja i w każdym przypadku należy rozważyć jej wykonanie. Trzeba jednocześnie podkreślić, że operacja nie zawsze jest możliwa, a czasem jej przeprowadzenie należy odłożyć na później – po zakończeniu stosowania innych, wstępnych (tzw. neoadjuwantowych) metod leczenia. Jeśli nowotwór jelita grubego jest bardzo mały lub ograniczony do niewielkiego polipa, możliwe bywa miejscowe wycięcie samego guza/polipa bez wycinania fragmentu jelita. Zabieg taki można wykonywać w zależności od umiejscowienia i rodzaju zmiany laparoskopowo albo endoskopowo (wykorzystując kolonoskopię lub rektoskop operacyjny). W większości przypadków raka jelita grubego konieczne jest jednak wycięcie guza wraz z fragmentem jelita grubego. Zabieg taki przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Zazwyczaj wykonywany jest poprzez cięcie na skórze brzucha o długości 15–30 cm. Istnieje kilka rodzajów standardowych operacji: w przypadku raka w prawej części jelita grubego (kątnica, wstępnica, prawa część poprzednicy) zazwyczaj wykonuje się tzw. prawostronną hemikolektomię. Z kolei w przypadku zmian w lewej części poprzecznicy, zstępnicy i górnej części esicy zwykle wykonuje się „lewostronną hemikolektomię”. Czasem wycina się także esicę z górną częścią odbytnicy, jeśli guz jest położny w tych odcinkach jelita grubego. Wreszcie w przypadku guzów odbytnicy wycina się dolną część esicy z odbytnicą (czasem konieczne jest wycięcie również odbytu). Jeśli z różnych powodów nie da się zeszyć obu wolnych końców jelita („zespolenie jelitowe”), to koniec górny należy przekształcić w tzw. przetokę kałową albo „sztuczny odbyt”. W ostatnich latach podejmuje się próby wycinania fragmentów jelita grubego z nowotworem za pomocą laparoskopu, jednak nie jest to jeszcze postępowanie przyjęte we wszystkich ośrodkach, choć wydaje się, że nie wiąże się z gorszymi pod względem skuteczności wynikami odległymi. Z drugiej strony trzeba podkreślić, że nawet jeśli dany oddział chirurgiczny dysponuje odpowiednim sprzętem, a jego personel jest przeszkolony w tego rodzaju zabiegach, nie oznacza to, że wszystkie operacje jelita grubego będą wykonywane laparoskopowo. Decyzja o możliwości przeprowadzeniu takiego zabiegu zależy od rozmiaru i umiejscowienia guza, chorób współistniejących oraz preferencji chorego. W niektórych przypadkach konieczne jest założenie w trakcie operacji jelita grubego stomii („przetoka kałowa”, „sztuczny odbyt”, „kolostomia”). Jest to otwór w ścianie brzucha, do którego doprowadzony jest końcowy odcinek jelita i przez który stolec przedostaje się na zewnątrz, do umieszczonego nad otworem plastikowego zbiornika (worka stomijnego). Przetoka taka może być przejściowa, ale może być również rozwiązaniem ostatecznym. Czasem stosuje się także tzw. przetokę jelitową „protekcyjną”, aby na kilka miesięcy (na okres potrzebny na wygojenie zespolenia) treść jelitowa nie przechodziła przez zeszyty (zespolony) odcinek jelita. Taką przetokę (jejunostomię) zakłada się czasowo, tzn. planuje się zamknięcie stomii i przywrócenie naturalnej drogi oddawania stolca w późniejszym czasie (od kilku tygodni do kilku miesięcy). W przypadku chorych z bardzo zaawansowanymi nowotworami jelita grubego konieczne może być przeprowadzenie operacji wielonarządowych. Dzieje się tak w sytuacji, gdy nowotwór nacieka sąsiednie organy i aby można było usunąć go w całości, trzeba wyciąć częściowo lub doszczętnie zajęty organ (np. żołądek, wątrobę, śledzionę, nerkę, ścianę brzucha, pęcherz moczowy itp.). Chemioterapia (oraz nowoczesne ukierunkowane leczenie molekularne) wykorzystuje się w leczeniu nowotworów jelita grubego zarówno przed operacją, jak i po niej. Zastosowanie chemioterapii przed operacją może w niektórych przypadkach powodować zmniejszenie masy guza i przez to ułatwiać pracę chirurga oraz zwiększyć efektywność operacji, wyrażoną szansami na pełne wyleczenie. Z kolei zastosowanie chemioterapii po zabiegu operacyjnym ma poprawić przeżycie chorych poprzez zniszczenie ewentualnie krążących w organizmie komórek nowotworowych. Leczenie napromienianiem (radioterapia) jest najczęściej wykorzystywane w leczeniu nowotworów odbytnicy, czyli części jelita grubego położonej tuż przed odbytem. Stosowane jest albo przed operacją (najczęściej), albo po niej. Przed operacją ma doprowadzić do zmniejszenia guza, umożliwiając w ten sposób operację lub ją ułatwiając, natomiast po operacji ma za zadanie zniszczyć ewentualne pozostałości nowotworu. Napromienianie można stosować również w leczeniu objawów nowotworów jelita grubego, np. bólu. W ostatnich latach powstało wiele leków tzw. terapii ukierunkowanej molekularnie. Są to leki, które potrafią „rozpoznać” komórki nowotworowe i niszczyć je, zazwyczaj bez znaczniejszej szkody dla większości komórek zdrowych. Obecnie leki te używane są u niektórych chorych jako leki uzupełniające klasyczne sposoby leczenia opisane powyżej. Należy podkreślić, że nie we wszystkich przypadkach można wykorzystać leki z tej grupy, warunkiem ich użycia jest bowiem wrażliwość komórek danego raka na dany lek. Również skuteczność tych leków cechuje się istotnymi ograniczeniami. Czy raki jelita grubego mogą występować rodzinnie? Około 80% wszystkich przypadków nowotworów jelita grubego do nowotwory niemające podłoża rodzinnego, tzn. są to nowotwory powstające u osób, w najbliższej rodzinie których nie stwierdzono tego typu chorób. Pozostałe 20% chorych na nowotwory jelita grubego to osoby obciążone rodzinnie, czyli mające bliskich krewnych, u których rozpoznano nowotwór tego typu. Około 5% wszystkich zachorowań na nowotwory jelita grubego to nowotwory występujące rodzinnie jako zespół Lyncha (rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością – HNPCC). Około 0,5–1% zachorowań na raka jelita grubego powoduje mutacja genu APC, wywołująca zespół polipowatości rodzinnej. Osoby mające krewnych pierwszego stopnia chorych na nowotwory jelita grubego są obciążone większym ryzykiem rozwoju tych chorób. U wszystkich członków rodzin obciążonych zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego należy stosować odmienne zasady obserwacji i ewentualne operacje prewencyjne. Czy można uniknąć zachorowania na raka jelita grubego? Wśród czynników ryzyka rozwoju nowotworów jelita grubego istnieje kilka, które można modyfikować, zmieniając swoje zachowania na bardziej prozdrowotne. Do działań zmniejszających ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego należą: regularna aktywność fizyczna, ograniczenie zawartości tłuszczów, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego, w diecie, regularne spożywanie (do pięciu razy w ciągu dnia) świeżych owoców i warzyw, ograniczenie dziennej podaży kalorycznej, zmniejszenie spożycia alkoholu. Powyższe działania pozwalają na zmniejszenie ryzyka rozwoju nowotworu jelita grubego, ale nie eliminują go całkowicie. Dlatego wszystkim osobom, które ukończyły 50. rok życia, zaleca się wykonywanie co najmniej jednego okresowego badania pozwalającego na wczesne wykrycie nowotworu jelita grubego, co daje szanse na uzyskiwanie bardzo dobrych wyników leczenia. Istnieją różne schematy badań skriningowych zmierzających do wczesnego wykrywania nowotworów jelita grubego. Do najczęściej zalecanych należą: wykonywanie kolonoskopii co 10 lat, wykonywanie odpowiednich testów na ukrytą krew w stolcu co rok, wykonywanie badania kontrastowego jelita grubego co 5 lat.Hgbr.
forum rak jelita grubego
